پنجشنبه ؛ 29 شهريور 1403
12 شهريور 1399 - 23:27
سفر مکرون به بغداد

خیز بلند پاریس برای خروج از سلطه آمریکا در غرب آسیا

مکرون به عنوان ایده‌پرداز اصلی پایان عصر ناتو و آتلانتیک‌گرایی، بغداد و بیروت را کانون اصلی ورود پاریس به غرب آسیا قرار داده است. در واقع، فرانسه در مقام رهبر سیاسی اتحادیه اروپا زودتر از دیگر بازیگران مسیر استقلال از واشنگتن را در پیش گرفته و به نظر می‌رسد این روند طی سال‌های آینده سرعت بیشتری به خود می‌گیرد
کد خبر : 7226

پایگاه رهنما :

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه امروز ۲ سپتامبر ۲۰۲۰ (۱۲ شهریور ۱۳۹۹) برای دیدار با مقام‌های عراقی وارد شهر بغداد شده است. مکرون در این سفر با برهم صالح رئیس جمهور، مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان، نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان، عمار حکیم، رئیس جریان حکمت ملی عراق و برخی دیگر از مقام‌های عراقی دیدار می‌کند. در این میان نکته قابل توجه این است که رئیس جمهوری فرانسه عالی‌ترین مقام سیاسی خارجی است که از دوران آغاز نخست‌وزیر مصطفی الکاظمی (۷ می ۲۰۲۰) به کشور عراق سفر کرده است. درواقع، مکرون در اواخر ۲۰۱۹ نیز قصد داشت به بغداد سفر کند که آغاز اعتراضات خیابانی در اول اکتبر این سفر را به حالت تعلیق در آورد.

ورود مکرون به کشور عراق در شرایطی است که او در ۳۱ آگ. ست ۲۰۲۰ (۱۰ شهریور ۱۳۹۹) برای دومین بار بعد از سفر اول خود در ۱۶ مرداد وارد لبنان شده بود. مکرون در شهر بیروت بار‌ها بریکپارچگی و ضرورت گذار لبنان از وضعیت بعد از انفجار مهیب بندر بیروت و مشروط کردن کمک‌های بین‌المللی به دولت این کشور سخن به میان آورده است. متعاق این رویه، مکرون در پیامی مبنی بر حمایت فرانسه از استقلال و حفظ یکپارچگی کشور عراق عازم بغداد شد. مجموع این موضع‌گیری نشان می‌دهد که فرانسه در پی بازگرداندن نقش تاریخی پاریس در منطقه غرب آسیا با مرکزیت بغداد و بیروت است.

مناسبات تاریخی فرانسه و عراق

فرانسه یکی از کشور‌های اصلی طرف قرارداد در عهدنامه سایکس- پیکو (۱۹۱۶) که از دورن آن دولت جدید عراق متولد شد. طی سال‌های بعد از تشکیل دولت عراق از ۱۹۲۳ نیز پاریس برای همکاری با بغداد رغبت زیادی نشان داد. این کشور از سال ۱۹۳۳ تا کنون ۷۶ توافق‌‎نامه همکاری با عراق امضا کرده که ۱۴ توافقنامه هنوز اعتبار دارند. در واقع، بعد از دهه ۱۹۶۰ فرانسه در زمینه فروش تسلیحات به عراق نقشی پر رنگ داشت، اما در دهه ۱۹۹۰ مناسبات دو طرف به سردی گرائید. طبق اسناد منتشر شده، روابط جدی بغداد و پاریس در دهه ۶۰ قرن گذشته (دوره عبدالرحمن عارف) با فروش تسلیحات فرانسه به عراق آغاز شد و در دهه‌های هفتاد و هشتاد قرن گذشته این روابط نزدیک‌تر شد، اما در جنگ خلیج فارس در اوائل دهه ۹۰ به دلیل مشارکت فرانسه علیه عراق، به سردی گرایید.

با این وجود، پاریس در دوره «ژاک شیراک» برای بازگرداندن این مناسبات کوشش‌هایی را آغاز کرد و بر همین اساس پاریس به همراه برلین به عنوان دو عضو برجسته و بنیانگذار اتحادیه اروپا از معدود کشور‌های غربی بودند که با اشغال عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ میلادی مخالفت کردند. در سال‌های بعد از ۲۰۰۳ فرانسه اولین کشوری بود که ۸۰ درصد طلب‌های ۴ میلیارد و ۸۰۰ یورویی خود از عراق را بخشید. با این وجود به دلیل مخالفت و نفوذ ویژه آمریکا هیچگاه فرانسه نتوانست جایگاهی ویژه را در عراق کسب کند. طی ۱۷ ساله گذشته آمریکایی‌ها به شدت با نفوذ دیگر کشور‌ها و افزایش حجم مبادلات تجرای آ‌ن‌ها با بغداد مخالفت کرده‌اند.

با این اوصاف، کل حجم مبادلات تجاری دو کشور به بیش از یک میلیارد می‌رسد که بیشتر آن صادارات نفت عراق به فرانسه است. بر اساس گزارش‌های رسمی، سطح تبادلات تجاری عراق در سال ۲۰۱۵ به یک میلیارد و ۲۶۰ میلیون یورو رسید، اما به دلیل سقوط قیمت جهانی نفت در ۲۰۱۶ و بحران اقتصادی پس از آن، این رقم به ۴۷۶ میلیون یورو (معادل ۶۱ درصد کاهش در یکسال) رسید و این عقب نشینی در میزان تجاری دو کشور همچنان تا امروز ادامه یافته است. مهمترین صادرات فرانسه به عراق، خودرو، دارو، وسایل برقی و مکانیکی است، در حالی که ۹۹ درصد صادرات عراق به فرانسه را نفت خام تشکیل می‌دهد.

مکرون در سودای به نمایش گذاشتن استقلال اروپا در برابر آمریکا

کشور‌های اروپایی طی دهه‌های گذشته همواره در عرصه سیاست خارجی خود را به نوعی زیر سایه ایالات متحده آمریکا دیده‌اند و نتوانسته‌اند مواضعی مستقل را اتخاذ کنند. در این میان، طی سال‌های بعد از ۲۰۰۳ با اشغال عراق توسط آمریکا، این کشور محدودیت‌های بیشتری را برای ورود اروپایی‌ها به منطقه غرب آسیا قائل شد. با این وجود، طی سال‌های گذشته که ناقوس اخراج آمریکا از منطقه به صدا در آمده، اکنون به نظر می‌رسد اروپایی‌ها به رهبری فرانسه قصد دارند در سیاست خود نسبت به غرب آسیا تجدید‌نظر کنند.

در همین راستا، اکنون نیز به نظر می‌رسد مکرون با خروج از سایه آمریکا، عصری نوین را در مناسبات پاریس با بغداد و اربیل آغاز کند. در واقع، کنش‌های اخیر فرانسه در منطقه غرب آسیا نشان‌گر تلاش مکرون برای بازگرداندن استقلال عمل به اروپا است. بدون تردید، مکرون به عنوان ایده‌پرداز اصلی پایان عصر ناتو و آتلانتیک‌گرایی، بغداد و بیروت را کانون اصلی ورود پاریس به غرب آسیا قرار داده است. در واقع، فرانسه در مقام رهبر سیاسی اتحادیه اروپا زودتر از دیگر بازیگران مسیر استقلال از واشنگتن را در پیش گرفته و به نظر می‌رسد این روند طی سال‌های آینده سرعت بیشتری به خود می‌گیرد.
منبع: الوقت

ارسال نظرات